ÖZBEKİSTAN
ÖZBEKİSTAN-ATAYURDUMUZ ZİYARET HATIRALARIM
Özbekistan, Orta Asya’da bir ülke olup Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan ve Türkmenistan’a komşu Türk-İslâm yurdu. Başkenti TAŞKENT, kullandığı dil, Özbekçe ve Rusça. Ülkenin %95 i Müslüman, %5 i Hristiyan’dır. Kullandığı para birimi, Som, nüfusu 36 milyon, yüzölçümü 450 bin m2 dir.
1-KHİVA-HİVE
17 Ekim Salı günü saat 13:20 ME-TUR ile TAHA KILINÇ rehberliğinde Özbekistan hava yolları ile İstanbul Havalimanı’ndan Özbekistan’ın Khiva (HİVE) şehrine gitmek üzere havalandık. Yaklaşık 4,5 saat uçak yolculuğundan sonra Urgenç Havaalanı'na ulaştık. Khiva şehrine saat 19:10’da geldik. Türkiye ile Özbekistan arasında 2 saat saat farkı var. Özbekistan saatiyle 19:17’de iniş yaptık Khiva, HAREZM bölgesi, her tarafı İslâm kültürü kokuyor. Rusya’nın esareti altında kaldığından dolayı insanları İslâm’ı yaşayamamış, İslâm'ı öğrenememiş İslâm’dan uzaklaşmış. 1991'de Rusya’dan bağımsızlığını kazanmış. 2016 yılına kadar ise İslâm Kerimov tamamen bir İslâm düşmanı ve Türkiye ile hiçbir bağ kurmamaya çalışmış. Kalpakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’dan FETÖ ilk olarak atıldı. Şimdiki Devlet Başkanı Şevket Mirziyoyev, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan samimi ilişkiler kurmuştur. Bu bölgede BİRUNİ, Harzemşah, Maturidi ve Şâh-ı Nakşibendi yaşamış ve etkileri büyük olmuştur.
Khiva şehri çok eski bir İslâm Kültürü ile yoğrulmuş, etrafı daire şeklinde kale ile çevrilmiş, içinde KALTO Minor, M. Emin Han Medresesi, Köhne Ark Sarayı, Cuma Camii, Pehlivan Mahmud Türbesi, Taş Avlu Sarayı gibi tarihi yerleri görme imkânımız oldu.
Khiva'da ve diğer şehirlerde dikkatimi çeken, yeni komünizmden kurtulmalarına rağmen şehirleri, sokakları, caddeleri çok temiz. Her sabah kadınlar evlerinin önünü süpürüyor. Kadınlarının tamamı geleneksel ve normal kapalı kıyafetler giyiyorlar. Camilerinde daha çok gençler var. Hızlı bir İslam’a yöneliş görülüyor. Türkiye’yi ve Türkleri yeni tanıyor ve çok seviyorlar. Fakat diğer Türk devletleri gibi Türkiye’den İslamlaşma gibi bir beklentileri yok. KHİVA’da iki gün kaldık.
2-)BUHARA, MEKKE, MEDİNE VE KUDÜS’TEN SONRA DÖRDÜNCÜ KUTSAL ŞEHİR.
19-20 Ekim: Sabahleyin otelden saat 8:30 gibi ayrılıp iki lüks otobüs ile Buhara’ya hareket ettik. Sekiz saatlik bir otobüs yolculuğumuz oldu. Khiva-Buhara arasında uzun ve geniş bir Kızıl Kum çölünden geçiyoruz. Fakat bu çöl aslında Kazakistan’ın en büyük yer altı zenginliğini barındırıyor. Özbekistan’da zengin doğalgaz, yer altı kaynakları dünyada belli yeri vardır. Dünyanın en büyük altın rezervi, bu çölden çıkarılıyor. Senede 100 bin ton altın çıkıyor. Hindistan’dan sonra dünyada ikinci. Doğalgazı sadece Ruslar çıkarıyor. Arabaların hepsi doğalgaz kullanıyor.
Maveunnehir, Özbekistan’da. En çok pamuk yetişiyor, pamuk su çok içtiği için burada bulunan ARAL Gölü kurumuş.
Yerli ve milli Özbek arabası Chevrolet, Tegana’da fabrikası var. Ceyhun nehri Harezm, Türkmenistan’dan Afganistan’a geçiyor. Maveraünnehir’in üzerinden geçiyoruz. Seyhun ve Ceyhun nehri bu yol güzergahından geçerek Kazakistan’a akıyor.
Türkiye’deki Ceyhan Seyhan nehri ve Konya’nın ilçesi olan Taşkent ismini buradan almış.
Buhara, Özbekistan’ın üçüncü şehri ipek yolu üzerinde. Her 3 km kervan saray 15km de su sarnıçları bulunuyordu. Türkiye’den gelen tırlar bu yoldan geçer. Buhara, en bereketli topraklar üzerinde kurulmuş, 3 milyon nüfusu var. 10 milyon ton pamuk üretiliyor. Pamuk tarlalarını Türkiyeli bir şirket tarafından damlama usulü sulama yapılıyor.
Özbekistan’da toprak tapusu yok, tüm topraklar devletin olup sadece evlerin tapusu var. Çiftçi bir yıl ekmez ise o yılın kotasını alır ikinci yıl ekmezse elinden alır insanlar devlete işçidir. Çok büyük cam seralar var ve Türkiye-Özbek- Hollanda ortak yapımı Ernet marka. İbni Sina’nın tıp otları buradan. Bugün 20 Ekim Saat 8:00’de Buhara’nın tarihi ve manevi yerlerini ziyaret etmek üzere otelimizden hareket ettik. Buhara’nın 45 km uzaklıktaki Gücdivan Kasabasına hareket ediyoruz. ALTIN SİLSİLE’den HZ. ABDÜLHALİK GÜCDİVANİ, ARİF-İ RİVGERİ, MAHMUT İNCİR-İ FAĞNEVİ, ALİ RAMİTANİ, MUHAMMED BABA ES-SEMMASİ, valideleri Arife Hanım’ın Türbe ve külliyelerini ziyaret ettik. ŞAH-İ NAKŞİ BENDİ BURADA HİZMET ETTİLER. Ziyaretlerinde bulunduk.
Emir- i Külal çömlekçi ve güreşçi alim. Bahaddin Nakşibendi’yi yetiştirmiş.
Muhammed Bahaddin Nakşibendi’nin en son halkası şu anki Türkiye’deki tarikatlar buradan dağılmıştır. Timur, Muhammed Bahaddin Nakşibendi’yi çok seviyor saygı gösteriyor.
Nakşibendi Hazretlerinin yanına Almanya, Avusturya ve Batı Çin ülkelerinden geliyor ve temsilcileri var.
Nasreddin hoca BUHARA’LI kabul ediliyor. Eşek üstünde heykeli var. Yalnız ters binmemiş.
Meşhur Buhara kalesini gezdik. Kal’an (Kala) Camisinde cuma namazı kıldık. 4 minareli. Buhara’da iki gün kaldık.19-20 Ekim.
3-) SEMERKAND
21 Ekim: Buhara Tren İstasyonundan 05:30 hızlı tren ile 3 saatlik bir yolculuk ile Semerkant’a geldik. Moğolların yakıp yıktığı Semerkad’ı yeniden inşa ediyorlar. Bunun %90'ını Türkler yapıyor. Nükleer elektrik santralını Çalık Elektik Putin ile beraber yapıyor. Muhammed bin İsmail’in köyüne gidiyoruz ama külliye devam ettiği için içine giremiyoruz. Muhammed bin Buhari’nin hem üniversitesi hem de külliyesi yapılıyor. BUHARİ, Buharalı olmasına rağmen kabri Semerkant’ta. Buhari’nin kabri ve külliyesi, ULUĞ BEY RASATHANESİ, İMAM MATURİDİ Türbesi’ni ve mimari açıdan eşşiz bir eser olan ŞAH-I ZİNDE (SAHABE KUSAM BİN ABBAS) TÜRBESİNİ ZİYARET EDİP DUA ETTİK. Şirdan Medresesi, Aslanlı Medrese, Tillegari Medresesi gezdik. Ali KUŞÇU, Uluğ Bey, MİRAM Çelebi üçlüsünün kabirlerini ziyaret ettik. Altın Yaldızlı MEDRESE ŞEHASER. Emir Timur, Bibi Hatun Türbesi, Semerkant çarşısı,Registan Meydanı görülmeye değer tarihi yerler. Semerkant’ta bir gün kaldık.
4-) TAŞKENT
22 Ekim: Özbekistan’ın en büyük şehri ve başkenti, 3 milyon nüfusa sahip, batı kültürünün daha etkin olduğu şehir. Barak Han Medresesi bugün bile tam bir üniversite havası ve maneviyatı veriyor. Hz. İmam Külliyesi içinde üniversite, fakülteler, ihtisas bölümleri ve mükemmel camisi, medreseleri ile tam bir külliye. Yapımı bitmemiş hala devam ediyor. Muy-ı Mübarek Kütüphanesi, Tille Şeyh Camii, Ebubekir Muhammed Kaffal Şaşi Türbesi, Kükel Taş Medresesi, Hoca Ahrar-ı Veli Cuma Camii, Çarşı, Emir TİMUR Meydanı. Taşkent’te, Sovyet döneminin izlerini barındıran ve yıkılmaya yüz tutmuş eski binalar ile yeni modern binaları yan yana görebilirsiniz. Özbekistan’da Emir Timur çok seviliyor.
Timur, İslâm’a büyük hizmetleri olmuş, alimlere değer vermiş, hatta, kabrini hocasının ayak ucuna koydurmuştur.
Taşkent’in cadde ve sokak alışveriş merkezlerinde Türkçe konuşup rahatlıkla ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Ne yazık ki, Özbekistan’a yılda 10-15 bin Türkiye’den turist gelirken, Avrupa’dan 200-300 bin turist geldiği için lokanta ve otellerini onların ihtiyacına göre yapıyorlar.
23 Ekim saat: 1:10 da Özbek Hava Yolları ile İstanbul’a hareket ettik. Türkiye saatiyle saat 04:30'da İstanbul Hava Limanına indik. Ben ÖZBEKİSTAN turuna gezi değil, ziyaret diyorum.
Ahmet Sait YURTSEVEN