ŞEHİR CAMİ VE SAKARYA

    İsmail Hakkı Bursevi hz.leri şehri cami olarak tanımlamaktadır diye bir söz duydum. Hatta bu konuda birde kitabı varmış. Temin edemedim.  Tüm ilerde ve belediyelerde geye için fikretme zemini oluşturabilme adına da.

Duyma üzerine tefekkür denemesi.

    Halihazırda şehrin birkaç unsurundan bahis edersek.

    Fazla nüfus, sanayi, ticaret, hizmet, yönetimle ilgili kişlerin yaşadığı yer.

    Tarımın az yapıldığı genelde tüketildıği.

    Ulaşımın daha fazla olduğu.

Karmaşık.

Farklı etnik kültür ve anlayışların bulunduğu.

İyi ve kötüde uç düşüncelerin, yalnızlıklarını yaşayabildikleri azda olsa paylaşabildikleri bir yer.

Nitelikli dolandırıcıların, fitnekarların ve ahlaksızlığın gizlenebildiği yer.

    Köy, kasaba, ilçelerin idare merkezi ve buraların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıldığı merkez.

    Kasaba ve köylerde uyum sağlayamayan kötü huylu bazı kişilerin saklanma alanı.

    Kendini geliştirmiş üretken insanlara kasaba ve köylerin yetmemesi. Üretken iş sanat ve fikir ve mesleklerini geliştirme cazibesi olan yer.

    Bölgesel merkez. Kırsal şehir. Sanayi, tarım, turizm vs şehirler katagorisine de tabi tutulabilir. Vs.vs.

    Bunlar genelde sonuç.

Şehirler

Insan, coğrafya, ideallerin kesişme noktası.

Buradan.

Başkent bir devletin anlayışı içinde idaere merkezi şehirler.

    İnsan ve idealleri vardır.

    Birde insanlık aleminin kurucu şehirleri.

 Mekke, Medine, İstanbul, Buhara, Bağdat, Konya, Saraybosna, Roma, Londra. Washington gibi şehirler.

    Bunları da moda konjektürel ve kadim anlayışta şehirler diye ayırırsak.

    Kadim şehir anlayışına örnek.

Mekke, Medine gibi,

Konjektürel moda şehre,

Roma, washington gibi şehirleri örnek verebiliriz.

    Kadim şehirlerde anlayış mimari ve yaşam temel şartları Allaha iman ve rasulünün uygulaması sabitelerinin değiştirmeden çağının gereklerinin yaşanma imkanını oluşturacak sosyal yaşam ve şehir yerleşim ve mimarisi. Burada bazı günümüz uygulamalarından bahsetmiyoruz.

Bunlara

Konjekfürel şehirlerin kişlerin veya bazı anlayışların moda furyası içinde savrulması gibi değildir tabi.

    Kişiler biricik ve farklı yaratılmışlardır. Bu farklılıklar içinde allahın esması tecellisi vardır. Kadim şehirler, şehir anlayışını bu tecellileri ayrılık unsuru değil birlikte yaşama uyumluluğu ve zenginliği olara değerlendirir üretir mimari ve sosyal hayat olarak uygular.

    Yani

Allahın esmasının yaşanabildiği cami unsurunun yaşanabildiği yerlerdir.

    İman ilkeleri üzerine idari unsur, sosyal bir hayatın yaşanabildiği güvenlikli bağımsız ama dünyayla entegre bir coğrafya.

Allah rasulü kıyamete kadar sürecek temel ilkelerin  örneklemesini mekke ve medine ile koydu.

    Şehri cami olarak anlaşılmış. Allahın yasalarının ve esma-ül hüsna sının taşıyan insanların öğrenme anlama idare ve uygulama merkezi  mescit. Bu anlayışla yakın yaşam alanlarına ulaşma ve kontrol mekanizması.

    Dünyada mekan ahirette iman anlayışında diyebiliriz. Uygulamada.

ŞEHİRE CAMİ İDARE MERKEZI MESCID anlayışı. Bu anlayışa uygun çevre oluşumu. Geniş konu tabi.

    Dünyadaki yeni gelişmeler ve ihtiyaçları. Binaların eski olması ve deprem riski gibi yenileme ihtiyaçlarını mahrem alanı işgal unsuru değil. Gayeye uygun hale getirme fırsatı olarak görmek. İmanı ve tarihi boğmamak rahatlatmak lazım.

    Şehre iman anlayışını  yaşama ve yönlendirme alanları. Tahkiki iman, icnali iman, taklidi iman yaşam anlayışlarının duygusal ve görselde yaşayabilme hıyararşisi.

Gayrı müslim tabanın şehirleşme içinde yaşam anlayışı. Gavurun müslümanı yok etme anlayışına fırsat vermeden. Yani  Güvenliği sağlayarak. Düzeni fesada uğratmadan, hayatlarına müdahale etmeden özgür yaşayabilme anlayışı da var tabi.

    Bu bir deneme makale. Uzun uzun yazacak yer değil. Bu sorumluluk içinde sen ne yaptın.

Sakaryada yaşıyorsun diye soran arkadaşlar oldu.

    Sakaryada, tarihi mahrem harem alanı olan.

Orhan cami, şerefiye cami. Ağa cami, uzun çarşı civarı, kent konseyi binası yakınındaki tarihi çeşme ve tarihin yaşamış olduğu bazı binaların olduğu bölge Sakaryamızın harem alanıdır diye düşünüyoruz. Şhrimizde bu yoğunlukta tarih iman yapı kesismesinin olduğu başka merkez alan yok. Burada gayeye uymayan bi yeni yapıların geri dönüş çok zor. Büyük sorumluluk ister.

    Buradaki ecdadımızın oluşturduğu harem alanımızı.

Lâik. Liberal. Kapitalist anlayış içinde moda şehirler kavramıyla bir yapılaşma ve mimari uygulamaların son bulması.

Harem anlayışında taklidi, icmali, tahkiki imanın doğrultusunda Allah'ın esma-ül hüsna sının öğrenilip, anlaşılıp, yaşanabileceği dünya şehrimizde  yapılaşmanın dünyaya örnek bir şehir merkezi olabileceği düşüncemizi ferdi görüşmelerle yapmaya çalıştım.

    Bu bölgeye bu anlayışın dışında  uzanan her el, yapılaşma mahreme ve hareme uzanmış, her moda yapı ve buna çıkan yollar işgaldir. Vebaldir.

    Şehirlerimiz yayaş yavaş dönüşüyor. Konya buna güzel örnek çalımalar yapılıyor. Diyarbakırdaki sur bölgesi de güzel çalışma. Daha birçok ilimizde kısmı çalımalar var.

    Sakaryamızda da çok güzel belediye hizmetleri var. Çok da başarılılar elhamdülillah. Bu alanda da düşünce planında olan bu anlayış. İcraatada örnek olacak şekilde  geçeceğine inanıyoruz.

     Türkiyenin  dünya çapında olan bir anlayış ve örneklik olması açından.

Şehrimizin diğer bazı alanları ile ilgili görüşlerimizi burada yazamadık tabi.

     Kapitalist ve liberalizm anlayışta insanlara ne kadar hizmet verirsen ver doymaz ve şükretmezler. Sonunda cazgırlıklarına teslim olunursa inanç anlayışı altında bir yaşam kalmaz ve şehirde şükürsüzlerin azgınlaştığı yaşanamaz huzursuz bir bölge haline gelir.

     Tüm dünya şehirlerinin iman ilkeleri doğrultusunda Allah'ın esma-ül hüsna larının yaşandığı merkezler olması dileklerimle.

 

Mehmet Ali TURHAL

25 Eylül 2022 / SAKARYA